تجزیه ژنتیکی تحمل به خشکی در لوبیا سفید

  به منظور مطالعه نحوه کنترل ژنتیکی، تعیین ترکیب‌پذیری عمومی( GCA ) و خصوصی( SCA ) عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های لوبیا سفید با استفاده از تجزیه دی‌آلل، مدل 2 روش 2 گریفینگ، ده هیبرید به همراه والدین (جمعاً 15 تیمار) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و در دو شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی در ایستگاه ملی تحقیقات لوبیا در خمین در سال 1384 مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس در هر دو شرایط نشان داد که بین ژنوتیپ‌ها در اکثر صفات تفاوت معنی‌دار وجود دارد. بر اساس تجزیه اثر ژنوتیپ به اثرهای GCA و SCA در شرایط آبیاری مطلوب، هر دو واریانس GCA و SCA برای صفات تعداد غلاف در بوته، دانه در بوته و عملکرد معنی‌دار بودند و برای تعداد دانه در غلاف فقط GCA معنی دار بود که نشان می‌داد در شرایط آبیاری مطلوب واریانس افزایشی و غالبیت هر دو در مورد این صفات اهمیت دارند. در شرایط تنش خشکی GCA و SCA برای تعداد غلاف در بوته و عملکرد معنی‌دار بود. در شرایط آبیاری مطلوب والد KS41107 و در شرایط تنش خشکی والد دهقان دارای بیشترین ترکیب‌پذیری عمومی مثبت برای عملکرد و اجزای آن بودند، بنابراین می‌توان از این والدین در برنامه‌های به‌نژادی بهره گرفت. بررسی پارامترهای ژنتیکی نشان داد که برای صفات تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته و عملکرد در شرایط آبیاری مطلوب اثر غالبیت در کنترل این صفات اهمیت بیشتری نسبت به اثر افزایشی دارد. میانگین درجه غالبیت برای کلیه صفات به جز وزن صددانه در شرایط تنش خشکی بیشتر از یک برآورد شد که بیانگر وجود حالت فوق غالبیت برای این صفات است.